هیفاء پردل، بازار؛ قم هرچند از استان‌های کویری است و در این استان تنش و بحران بی آبی بیداد می‌کند اما در زمینه کشاورزی حرفی برای گفتن دارد؛ با توجه به برنامه‌ریزی مطلوب جهاد کشاورزی و گام نهادن در بهره‌گیری از محصولات کم آب بر و استفاده از آبیاری‌های نوین، قم در تولید محصولات زراعی و باغی و همچنین تولید دام و طیور و شیلات در کشور جایگاه قابل قبولی دارد.
حال با توجه به این جایگاه مطلوب وجود صنایع تبدیلی و فرآوری شده در کشاورزی قم اهمیت بسیاری دارد، صنایع تبدیلی به صنایعی گفته می‌شود که مواد خام را از فازی خام تبدیل و فراوری می‌کنند تا محصولات نهایی را بسازند.
عمده محصولات زراعی استان قم جو، گندم، پنبه، صیفی‌جات، یونجه، کلزا و ... است
امروزه با به میدان آمدن تکنولوژی پیشرفته صنایع تبدیلی و غذایی کشاورزی و با پشتیبانی فنی و تسهیلگری صنایع تبدیلی جهاد کشاورزی استان قم به عنوان تنها مرجع فراوری محصولات کشاورزی می‌تواند امنیت غذایی را تضمین نماید که علاوه بر تولید مواد اولیه، به معنای حفظ و نگهداری مواد غذایی به صورت کافی و سالم و با حفظ ارزش‌های تغذیه‌ای در همه زمان‌ها است.
خبرنگار بازار برای اطلاع از وضعیت صنایع تبدیلی و فرآوری شده و نوع تسهیلات برای بهره‌گیری کشاورزان از این نوع صنعت با «حسین طاهری فرد»، مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی استان قم گفت‌وگویی انجام داده که در زیر می‌خوانیم.
* وضعیت کشاورزی استان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
استان قم از نظر جغرافیایی در منطقه دشتی - کوهستانی قرار گرفته است که با وسعت حدود ۱۱ هزار و ۲۳۸ کیلومتر مربع، ۶۸ صدم درصد کل مساحت کشور را دارا است؛ عمده محصولات زراعی استان قم جو، گندم، پنبه، صیفی‌جات، یونجه، کلزا و ... و مهمترین محصولات باغی انار، انگور، گیلاس، زردآلو و قیسی، گردو، بادام، فندق، انجیر، هلو، پسته و زیتون است که علاوه بر بازار داخلی ارزش فوق‌العاده‌ای در بازار خارجی و رونق صادرات دارد.
* فلسفه اهمیت صنایع تبدیلی و یا فرآوری شده در بخش کشاورزی چیست؟
به طور قطع در راستای تأمین امنیت غذایی، صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی به عنوان فرآوری کننده، نگهدارنده و حافظ مواد غذایی با حفظ ریز و درشتِ مغزی‌ها و در نهایت تأمین کالری مورد نیاز بدن انسان نقش بسیار مؤثر و ناگسستنی در حرکت به سوی توسعه بخش کشاورزی و تهیه و تأمین غذایی با تعریف بیان شده دارد.
با به میدان آمدن تکنولوژی پیشرفته صنایع تبدیلی و غذایی کشاورزی و با پشتیبانی فنی و تسهیلگری صنایع تبدیلی جهاد کشاورزی استان قم به عنوان تنها مرجع فرآوری محصولات کشاورزی می‌تواند امنیت غذایی را تضمین نماید
توسعه کشاورزی با لحاظ وضعیت صادرات محصولات کشاورزی و میوه‌هایی مانند خرما، انگور، انجیر و زیتون و پسته و مسئله نگهداری محصول مازاد، انگیزه‌ای برای تبدیل آنها به محصولات پایدارتر شد لذا در این میان می‌توان گفت که امروزه با به میدان آمدن تکنولوژی پیشرفته صنایع تبدیلی و غذایی کشاورزی و با پشتیبانی فنی و تسهیلگری صنایع تبدیلی جهاد کشاورزی استان قم به عنوان تنها مرجع فرآوری محصولات کشاورزی می‌تواند امنیت غذایی را تضمین نماید.
* برای توسعه این قبیل صنایع در حوزه کشاورزی و با هدف پیشگیری از ضایعات کشاورزی چه تسهیلاتی ارائه شده است؟
حمایت‌های مدیریت صنایع تبدیلی و غذایی استان قم عبارتند از پشتیبانی از فعالیت‌های بخش کشاورزی در جهت افزایش ضریب تبدیل و کاهش ضایعات محصولات کشاورزی، زمینه‌سازی جهت بهره‌مندی بهینه از امکانات و قابلیت‌های موجود در بخش کشاورزی در راستای تنوع بخشی به فعالیت‌های اقتصادی، فراهم نمودن زمینه اشتغال و افزایش درآمد کشاورزان در راستای تحقق اهداف بخش و بازگشت ارزش افزوده محصولات به بهره‌برداران، تولید و تأمین بخشی از کالاهای مورد نیاز کشور جهت دستیابی به امنیت غذایی و از همه مهم‌تر زمینه‌سازی صادرات محصولات کشاورزی است.
مدیریت صنایع تبدیلی و غذایی استان قم با چشم‌انداز توسعه و حمایت از واحدهای صنایع تبدیلی و غذایی استان و تسهیل در صدور مجوزها اقدامات مطلوبی را انجام داده است از جمله: کاهش ضایعات محصولات کشاورزی؛ ایجاد اشتغال مولد و دائم برای جمعیت مازاد بر فعالیت‌های کشاورزی و ایجاد ظرفیت صادرات از طریق بسته‌بندی مواد غذایی و افزایش ماندگاری. همچنین کمک به کاهش ضایعات محصولات کشاورزی در استان که همواره در موارد فوق مدیریت صنایع تبدیلی استان پیشرو و از نظر هدف‌گذاری و تحقق اهداف جزو اولین استان‌های کشور بوده است.
* با توجه به اهمیت وجود صنایع تبدیلی و فرآوری شده جهاد کشاورزی در چه زمینه‌ای صنایع فراوری را ایجاد کرده است؟
با توجه به اهمیت صنایع تبدیلی و غذایی بخش کشاورزی، مدیریت صنایع کشاورزی استان قم نیز تاکنون در زمینه انواع فرآورده‌های بخش کشاورزی ازجمله فرآورده‌های گوشتی، شیر، ماست، دوغ، کشک مایع، کره، انواع پنیر، شیر خشک و پودر خامه، گازئین و لاکتوز، گازئینات سدیم، بسته‌بندی گوشت سفید و قرمز، سوسیس و کالباس، خوراک دام و طیور و آبزیان، آرد جو را توسعه داده است.
همچنین واحدهای بسته‌بندی، پسته، خرما، بذر، خشکبار، کشمش، آبمیوه از کنستانتره، شیره انگور، بسته‌بندی انواع روغن‌ها و چربی‌های گیاهی و حیوانی و روغن خام تخم آفتابگردان و زیتون، کنجاله پنبه دانه و کلزا، بسته‌بندی قهوه و چای، پفک و چیپس سیب‌زمینی، بسته‌بندی آجیل، درجه‌بندی و بسته‌بندی خرما و سرکه، بسته‌بندی عسل، سبزیجات و میوه‌جات منجمد شده و سالاد بسته‌بندی، عمل آوری و بسته‌بندی قارچ، مرباجات از دیگر اقدامات جهاد کشاورزی است.
طاهری فرد: تاکنون ۱۸۴ پروانه بهره‌برداری دارای در قم اعتبار دارد که با ایجاد اشتغال ۵۶۰۹ نفر و جذب مواد خام ۱۸۸۹ هزار تن و ظرفیت تولید ۱۵۲۳ هزار تن؛ سرمایه ثابتی به میزان ۱۵۹۰۹ میلیارد ریال را شامل شده است
برای ایجاد سردخانه با ظرفیت بالا و زیر صفر، کنسرو زیتون، پریمیکس، انجماد و بسته‌بندی مرغ، بسته‌بندی تخم مرغ، پودر کامل تخم مرغ، کشتارگاه دام و طیور کشتارگاه دام و طیور و پودر گوشت و خون، انواع کود شامل کود بیولوژیک، کود آلی از فضولات دامی و کمپوست حیوانی، کود حیوانی غنی شده طیور و گیاهی و ترکیبی و بسته‌بندی ماهی و سمنو و جوانه گندم و... مجوزهای لازم را صادر کرده که موجب شناخت فرصت‌های نسبی کمک به افزایش صادرات کالاهای غیرنفتی شده است.
مطالعه، برنامه‌ریزی، نظارت، صدور مجوز و انجام اقدامات لازم به‌منظور ایجاد توسعه و حمایت از صنایع کوچک (خانگی) تبدیلی و تکمیلی و با هدف کاهش ضایعات محصولات کشاورزی و توسعه صادرات توانسته نقش مهمی را ایفا کند.
* آیا آماری از میزان تسهیلات و یا سرمایه‌گذاری در زمینه توسعه صنایع تبدیلی وجود دارد؟
مدیریت صنایع تبدیلی و غذایی در حال حاضر ۱۸۱ فقره جواز تأسیس دارای اعتبار دارد که این میزان جواز تأسیس پتانسیل اشتغال پنج هزار و ۴۳۹ نفر و جذب مواد خام ۱۶۵۱ هزار تن محصول و همچنین ظرفیت تولید ۸۲۹۱ هزار تن را ایجاد و سرمایه‌گذاری به میزان ۶۶ هزار و ۸۸۹ میلیارد ریال را رقم خواهد زد.
همچنین قم تاکنون ۱۸۴ پروانه بهره‌برداری دارای اعتبار دارد که با ایجاد اشتغال ۵۶۰۹ نفر و جذب مواد خام ۱۸۸۹ هزار تن و ظرفیت تولید ۱۵۲۳ هزار تن؛ سرمایه ثابتی به میزان ۱۵۹۰۹ میلیارد ریال را شامل شده است، علاوه بر آن صدور مجوزهای توسعه، بازسازی و نوسازی و تمدید پروانه بهره‌برداری و جواز تأسیس، معرفی واحدهای تولیدی جهت اخذ تسهیلات بانکی و... به صورت ساری و جاری در مدیریت انجام می‌شود.
* جهاد کشاورزی برای حمایت از این قبیل سرمایه‌گذارها چه اقداماتی انجام داده است؟
تشکیل پرونده و تخصیص تسهیلات بانکی، اطلاع‌رسانی و معرفی واحدها جهت شرکت در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی، رقابت و معرفی واحد نمونه تولیدی در سال جهش تولید از استان قم، پیگیری و حل مشکلات واحدها، مشاوره و توجیه فنی متقاضیان صنایع، بررسی طرح‌های ارائه شده را می‌توان از اقدامات جهاد کشاورزی برای توسعه صنایع تبدیلی است.
همچنین بررسی و نظارت منظم و مستمر بر ظرفیت عملی واحدها، بررسی میزان صادرات و اشتغال‌های ایجاد شده در واحدهای تولیدی، جذب سرمایه‌گذاری به استان با توجه به همجواری با پایتخت و جذب مواد خام استان‌های همجوار و حل معضلات تولیدکنندگان با توجه به نوسان قیمت ارز و گاهی کاهش مواد خام اولیه در کارگروه رفع موانع تولید و سایر کارگروه‌های تخصصی، حمایت از مشاغل خانگی و سرعت در صدور مجوزهای واحدهای تولیدی از دیگر اقدامات مهم مدیریت صنایع تبدیلی و غذایی بوده است.